Isabelle Bianquis est heureuse de nous annoncer la sortie de son ouvrage en mongol, Монгол. Улс дахъ соёлын давлагаан: Профессор С. Дуламын намтар (Soyombo Printing), traduction de Mongolie. Une culture en mouvement, paru en 2013 (Presses universitaires François Rabelais).
Fin 1989-début 1990, l’impensable se produit : l’effondrement de l’Union soviétique signe l’arrêt de mort de la République Populaire de Mongolie. La nouvelle constitution adoptée 1992 instaure une démocratie parlementaire et une économie de marché en lieu et place de l’idéologie marxiste-léniniste. Ce mouvement voit naître une revitalisation sans précédent d’un sentiment nationaliste étroitement corrélé à une quête des racines. La recherche des traditions occupe dès lors une place centrale dans la définition d’une identité mongole ; Gengis Khan devient la figure de référence.
Un immense enthousiasme conduit les intellectuels à jouer un rôle majeur dans ce mouvement de l’histoire : Sendenjav Dulam est de ceux-là. Fils d’éleveurs, ethnographe, spécialiste de mythologie, de chamanisme et de symboles, poète, ce grand chercheur occupe des fonctions politiques et des responsabilités au sein du Comité d’organisation des grandes célébrations « traditionnelles » nationales. Son exceptionnel témoignage rend compte d’une culture en mouvement tiraillée entre des modèles contradictoires et fait entrer le lecteur dans la vie quotidienne des nomades et des Mongols contemporains. S. Dulam retrace ici le sens d’une vie consacrée à la recherche et au service de l’État. Il démonte les mécanismes de sa contribution à la mise en forme des symboles nécessaires à la construction de la nation, mais il livre aussi ses doutes et ses positions face aux profondes mutations contemporaines.
1989 оны сүүл, 1990 оны эхээр санаанд оромгүй үйл явдлууд өрнөжээ. ЗХУ задран унасан нь БНМАУ-ын төгсгөл боллоо. Монгол улс 1992 оны шинэ Үндсэн хуулиар парламентат ардчилсан улс болж, зах зээлд шилжин, марксист-ленинист үзэлсуртлыг халлаа. Энэ хөдөлгөөн үндэстний сэтгэлгээг урьд өмнө хэзээ ч байгаагүйгээр өдөөж, үндэс угсаагаа эрэн хайх аянд мордуулсан байна. Уламжлалт соёлоо судлах нь монгол өвөртөрхийг (ижилсэл-ондоошил) тодорхойлоход чухал үүрэг гүйцэтгэх болж Чингис хаан эл эрэлхайгуулын гол дүр нь болжээ.
Түүхэн энэ хөдөлгөөнд сэхээтнүүд давлагаалан оролцсон бөгөөдномын маань гол баатар Сэндэнжавын Дулам үүнд гол үүрэг гүйцэтгэсэн болно. Малчны хүү, угсаатан зүй, домог зүй, бөө мөргөл, бэлгэдэл зүйн мэргэжилтэн, яруу найрагч, нэрт судлаач, улс төрч асан тэр бээр үндэсний “уламжлалт баяр ёслол”-ыг зохион байгуулах комисс-д олон хариуцлагатай албыг хашсан нэгэн. Тэр бээр эсрэгцсэн хоёр нийгмийн нүүр үзэж соёл, ёс заншлын давлагааг туулсан нэгэн. Түүний амьдрал уншигчдыг нүүдэлчин болон орчин үеийн монголчуудын өдөр тутмын амьдрал руу хөтлөх болно. С.Дулам профессор судалгаа шинжилгээ болон төрийн үйл хэрэгт бүхий л амьдралаа зориулсанхүн юм. Тэр бээр улс үндэстнийхээ шинэ бүтээн байгуулалтад зайлшгүй чухал болох төрт ёсны бэлгэдлийг сэргээн амилуулах оньсолборыг буйболгож өгсөн ч, орчин цагийн энэхүү гүн гүнзгий өөрчлөлттэй нүүр тулгарсан түүний байр суурь, бодол эргэлзээг ч бас энэ номд дэлгэнхаруулж байна.